Aleksandr Puşkin (Aleksandr Sergeyeviç Puşkin), 6 Haziran 1977 Moskova doğumlu Rus şair ve yazar. Modern Rus edebiyatının kurucusu kabul edilir.
Soylu bir aileden gelen Puşkin sekiz yaşında Fransızca öğrendi. On bir yaşında özgürlükçü eserlerini beğendiği Fransız edebiyatından etkilenerek şiirler yazmaya başladı. On iki yaşına geldiğinde Rus Çarı I. Aleksandr’ın aristokrat ailelerin çocuklarını yönetime hazırlamak için açtırdığı okula yazdırıldı. Şairlik yeteneğiyle yaşıtları arasından sıyrılan Puşkin’in ilk şiiri 15 yaşında yayımlandı ve büyük ilgi uyandırdı. Tsarskoe Selo’daki İmparatorluk Lisesi’nden mezun olduğu zaman edebiyat kurumu tarafından geniş çapta tanındı.
1817’de Dışişleri Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. Birçoğu yasaklanan özgürlükçü ve hiciv tarzındaki şiirleri bu dönemde halk arasında yayıldı ve büyük hayranlık kazandı. Puşkin bu sıralarda Çar I. Aleksandr tarafından Kafkasya’ya tayin edildi. Ünlü destanları Kafkas Esiri’ni ve Bahçesaray’ı burada yazdı.
Rusya’daki askerî yönetime karşı olması nedeniyle Kafkasya’dan döndükten sonra dört yıl boyunca Moskova’ya girmesi yasaklandı. Yevgeni Onegin (1825-1832) eserini bu sürgün sırasında yazmaya başladı. 1820-1824 yılları arasındaki bu sürgün döneminden sonra Rus Çarı I. Nikolay tarafından Mosokova’ya çağrıldı. Hükümet sansürcülerinin sıkı gözetimi altındayken en ünlü oyunu Boris Godunov’u yazdı, ancak yıllar sonrasına kadar yayınlayamadı.
Puşkin, şiirlerinde ve oyunlarında yerel konuşmanın kullanılmasına öncülük ederek, o zamandan beri Rus edebiyatıyla ilişkilendirilen ve daha sonraki Rus yazarlarını büyük ölçüde etkileyen drama, romantizm ve hiciv karışımı bir hikâye anlatma tarzı yarattı.
Puşkin ve 1831’de evlendiği eşi Natalya Goncharova daha sonra saray cemiyetinin müdavimi oldular. 1837’de, karısının skandal bir ilişki başlattığına dair söylentiler artarken Puşkin, karısının sözde sevgilisi Georges d’Anthès’i düelloya davet etti. Düello sırasında karnından ölümcül şekilde yaralandı ve iki gün sonra öldü.
Liberal siyasi görüşleri ve kuşaklar boyunca Rus isyancıları üzerindeki etkisinden dolayı Puşkin, Bolşevikler tarafından burjuva edebiyatına ve kültürüne bir muhalif, Sovyet edebiyatı ve şiirine bir öncü olarak tasvir edildi.
