İvan Turgenyev (İvan Sergeyeviç Turgenyev), 28 Ekim 1818’de Rusya’nın Orel şehrinde, soylu bir ailede doğdu. Annesi Spasskoye malikanesinin sahibi Varvara Petrovna Lutovina; babası, 1812 Vatanseverlik Savaşı’na katılmış süvari albayı Sergey Nikoleviç Turgenyev’dir. Aile, 1827’de Moskova’ya taşındı. Turgenyev burada özel öğretmenlerden eğitim aldı. Almanca, İngilizce ve Fransızca dillerini küçük yaşta öğrendi.
Sonraları Moskova, St. Petersburg ve Berlin üniversitelerinde felsefe, edebiyat ve filoloji dallarında eğitim gören Turgenyev, 1841 yılında Moskova’ya döndü ve St. Petersburg Üniversitesi’nde profesörlük sınavını kazandı. Ancak türlü nedenlerle akademik kariyer planlarından vazgeçerek iki yıl İçişleri Bakanlığında çalıştı.
Paraşa adlı şiirini 1843 yılında yazdı ve bu sayede ünlü eleştirmen Belinski ile tanışıp edebiyat çevrelerine girmeye başladı. Gerçekçilik akımını benimseyen Turgenyev, Bir Avcının Notları (1852) yapıtı ile üne kavuştu. 1855 yılından sonra büyük romanlarını yayımlamaya başladı. Bu romanlarında kültürlü çiftlik sahiplerini kaleme alarak, evrimci-liberal bir dünya görüşünü yansıttı. İlk nihilist roman olma özelliğini taşıyan en önemli eseri Babalar ve Oğullar’ı 1859’da yazmaya başladı. Fransa’da yaşadığı dönemde Gustave Flaubert, Emile Zola, Alphonse Daudet gibi ünlü yazarlarla arkadaşlık eden Turgenyev şiir, roman, hikâye ve oyun türlerinde çeşitli eserler vererek Rus literatürüne büyük katkı sağladı.
Hayatı boyunca hiç evlenmeyen Turgenyev son yıllarını âşık olduğu kadının, opera sanatçısı Pauline Vierdot’nun yanında geçirdi ve 3 Eylül 1883 yılında Paris yakınlarındaki Bougival kasabasında öldü. Vasiyeti üzerine naaşı Rusya’ya getirildi ve Belinski’nin mezarı yanına gömüldü.